Khám phá Hải Phòng: Thành phố của những cây cầu
Hải Phòng có nhiều dòng sông đổ ra cửa biển. Chính những dòng sông đó kiến tạo dáng vóc đô thị Hải Phòng hôm nay. Ði đâu cũng thấy những cây cầu uốn mình như những cánh tay vươn dài, tạo vóc dáng khoẻ khoắn, phóng khoáng của một thành phố nơi đầu sóng ngọn gió. Những người từng gắn bó với Hải Phòng, đều mang trong mình dấu ấn về những cây cầu gắn liền với bao thăng trầm, đổi thay của thành phố.
Nhân dịp toàn thành phố đang chuẩn bị hướng tới các hoạt động chào mừng kỷ niệm 60 năm Ngày Giải phóng Hải Phòng (13/5/1955 – 13/5/2015) và Lễ hội Hoa Phượng Đỏ - Hải Phòng 2015, Chuyên mục khám phá Hải Phòng xin được điểm lại những cây cầu có vị trí đặc biệt quan trọng của thành phố Cảng, những cây cầu không chỉ nối đôi bờ sông mà còn nối liền cả quá khứ, hiện tại và tương lai..
Cầu Bính - cây cầu nối nội đô với Trung tâm hành chính mới Bắc Sông Cấm:
Đây là cây cầu nối liền hai bờ sông Cấm, nối thành phố Hải Phòng với huyện Thủy Nguyên và đi ra tỉnh Quảng Ninh, được đánh giá là cây cầu dây văng đẹp nhất miền Bắc.
Cầu có chiều dài 1.280 m, rộng 22,5 m, với bốn làn xe cơ giới và hai làn xe thô sơ. Cầu được thiết kế theo đường cong để tạo dáng kiến trúc và thẩm mỹ, đường dẫn hai đầu cầu là đường cấp 1 đô thị.
Cầu Bính được xây dựng cách bến phà Bính 1.300 m, góp phần giải quyết tình trạng tắc nghẽn giao thông thường xuyên và đi lại khó khăn qua phà tại đây (phà Bính). Ngoài ra, cây cầu này sẽ giúp cho sự phát triển và hình thành một khu đô thị mới của thành phố Hải Phòng ở khu vực phía bắc sông Cấm.
Cùng với dự án xây dựng cầu Kiền trên đường quốc lộ 10, cầu Bính đóng góp một phần quan trọng trong việc kết nối Hải Phòng với Quảng Ninh, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển mạng lưới giao thông miền Bắc và nền kinh tế của khu vực ven biển phía bắc Việt Nam.
Cầu Quay - chứng nhân lịch sử:
Nhắc tới những cây cầu nổi tiếng của Hải Phòng, không thể không kể tới cầu Quay - cây cầu chứng nhân lịch sử. Cầu dài 100m, bắc qua sông Tam Bạc, nằm trên tuyến đường sắt Hải Phòng đi Hà Nội - Lào Cai và Vân Nam do Công ty Hoả xa Đông Dương và Vân Nam của Pháp xây dựng. Đoạn đường sắt Hải Phòng - Hà Nội được đưa vào khai thác ngày 16-6-1902.
Thủa mới xây dựng được gọi là cầu Xe lửa, nhưng người dân quen gọi là Cầu Quay bởi cây cầu có thể quay dọc theo chiều sông cho thuyền bè qua lại. Chiếc cầu này theo nguyên bản thiết kế có thể quay được, trụ quay đặt ở mố giữa cầu, bằng hệ thống ròng rọc, lúc đầu do 5, 6 người quay bằng tay. khi có tàu bè đường thủy qua lại nó se được quay dọc ra so với con sông và khi tàu hỏa cần qua nó sẽ lại được chuyển quay ngang con sông như cũ
Trong chiến tranh thế giới thứ 2, cầu bị máy bay quân Đồng Minh đánh phá. Cuối 1946, khi Pháp gây hấn, quân ta bóc đường ray trên cầu để chặn địch. Sau 1955, cầu được khẩn trương sửa chữa nhằm kịp thời phục vụ yêu cầu chi viện chiến trường miền Nam. Trong chiến tranh phá hoại, khi máy bay Mỹ bắn phá ác liệt và liên tục nhưng giao thông nơi đây vẫn được duy trì. Trải qua hơn trăm năm, chứng kiến biết bao thăng trầm trong lịch sử dân tộc, cầu Quay vẫn hiên ngang đứng đó, trở thành niềm tự hào của thành phố Hải Phòng.
Cầu Rào - Oanh liệt trong làn mưa bom lửa đạn:
Cầu Rào bắc qua sông Lạch Tray, trên đường Hải Phòng đi Đồ Sơn có tên là đường 14, đường 353, nay mới được đổi tên là Phạm Văn Đồng. Vì vị trí cầu thuộc địa phận làng Rào, tên nôm của làng An Khê, nên được gọi như vậy.
Vào những năm cuối của thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, Pháp làm đường Hải Phòng - Đồ Sơn, dẫn đến nơi nghỉ mát và xây pháo đài quân sự ở mỏm núi. Nhưng còn sông Rào rộng chưa bắc cầu nên cản trở đi lại, mặc dù đã có phà kéo bằng dây cáp. Nhưng do nhiều ý kiến khác nhau về việc nên làm cây cầu này hay đắp đập trong Hội đông thành phố và công luận, mặt khác cũng do khó khăn về tài chính nên tháng 2/1907, Thống sứ Bắc Kỳ mới quyết định chuyển số tiền 8000đ tài trợ cho Hải Phòng xây một khách sạn để làm cầu Rào. Tuy nhiên, việc triển khai khá chậm.
Lúc đầu, cầu Rào đặt ở gần cổng khách sạn Chuyên gia hiện nay, làm bằng sắt, dài 174m. Tháng 12/1946, thực hiện chủ trương tiêu thổ kháng chiến, quân ta đã lột hết ván lát mặt cầu và phá một số thanh giằng ngang. Năm 1947, Pháp đã sửa lại và đặt lô cốt ở hai đầu cầu để bảo vệ.
Năm 1960, ta đã sửa chữa lớn, nhưng ngày 2-9-1969 bom Mỹ đã phá sập cầu. Ta đã phải đặt cầu phao để thay cầu cứng. Suốt thời kỳ chiến tranh, cầu bị đánh phá ác liệt.
Sau hoà bình, tháng 8-1976, cầu Rào được làm lại ở vị trí hiện nay, bằng phương pháp lắp hẫng dùng bê - tông cốt thép ứng xuất trước. Ngày 28-1-1980, cầu được khánh thành. Cầu mới dài 174m, rộng 12m. Ngày 16-7-1987, cầu lại bị sập nhịp mố phía Bắc. Vì vậy phải dỡ bỏ và được làm lại bằng sắt kiên cố với hai làn xe như hiện nay.
Cầu vượt biển Tân Vũ - Lạch Huyện : cánh cửa hướng đến tương lai:
Năm 2014 vừa qua, một tin vui lớn đối với thành phố Hải Phòng nói chung và người dân huyện đảo Cát Hải nói riêng, đó là Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho phép chủ đâu tư (Bộ Giao thông vận tải) tổ chức khởi công gói thầu số 6 - xây dựng cầu Tân Vũ bắc qua cửa Lạch Huyện thuộc Dự án đường ô tô Tân Vũ - Lạch Huyện.
Sau khi hoàn thành cầu Tân Vũ, tuyến đường bộ Tân Vũ - Lạch Huyện sẽ khắc phục vị trí cô lập của huyện đảo Cát Hải, rút ngắn khoảng cách vùng trọng điểm du lịch Cát Bà với khu vực trung tâm thành phố. Quan trọng hơn là đường ô tô Tân Vũ - Lạch Huyện sẽ là con đường chính huyết mạch vận chuyển hàng hóa cho Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng, mở ra thế vận mới, thời cơ mới về phát triển cảng biển cho cả thành phố và khu vực miền Bắc…
Toàn bộ dự án bao gồm 5,44km cầu vượt biển, phần đường dẫn dài 10,19km. Với chiều dài này, cầu Tân Vũ-Lạch Huyện sau khi hoàn thành sẽ là cây cầu vượt biển có chiều dài lớn nhất Việt Nam. Đây cũng là một trong những cây cầu vượt biển lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á với kết cấu dầm hộp bê tông dự ứng lực được thi công theo công nghệ lắp ghép hoàn thiện từng nhịp có chiều dài lắp ghép 60m lần đầu tiên được áp dụng tại Việt Nam.
“Tân Vũ-Lạch Huyện là nối đường cao tốc từ Hà Nội-Hải Phòng đến thẳng cảng nước sâu, cảng quốc tế. Không có đường, cầu ôtô Tân Vũ thì sẽ không đồng bộ được cảng Lạch Huyện, cảng nước sâu, cửa ra chính của cửa ngõ các tỉnh phía Bắc”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu tại lễ khởi công.
Kết: Trước đây, Hải Phòng chỉ có những cầu nhỏ, hẹp, lạc hậu như cầu Hạ Lý, cầu xe lửa Tam Bạc (dân Hải Phòng quen gọi là cầu Quay), cầu Rào…Ấy mà giờ đây,
Cầu Hạ Lý được dỡ bỏ để xây dựng cầu Lạc Long to đẹp hơn. Ngày nay Cầu Bính, cầu Kiền, Tiên Cựu, Qúy Cao, Đá Bạc, cầu Khuể thay thế những chuyến phà trong quá khứ. Cầu Rào 2, Cầu Quay 2 được xây dựng không chỉ làm đẹp thêm cảnh quan đô thị mà sẽ góp phần giảm áp lực giao thông trên cùng đích đến.
Những cây cầu hiện đại trong tương lai sẽ góp phần thay đổi bộ mặt của toàn thành phố, hướng phát triển Hải Phòng theo Kết luận 72 của Bộ Chính trị : một thành phố Cảng xanh, trung tâm dịch vụ, công nghiệp…; một trọng điểm kinh tế, một vùng động lực phát triển của cả miền bắc, có nhiều công trình, dự án lớn.
(Nguồn: Khám phá Hải Phòng: Thành phố của những cây cầu/Thu Ninh//Báo An ninh Hải Phòng. - ngày 14/1)
